Pendule Réaumur

Een zeer interessante pendule passeerde het atelier van De KlokkenDokter! Een zogenaamde Pendule Themomètre. De klok gaf in eerste instantie de indruk van een pendule “met iets extra”, maar bij nader onderzoek bleek dat er wel veel meer achter dit ‘extra schuilgaat.

Een algemene beschrijving van de klok:

De stijl (ofwel de ‘mode’), waarin deze klok vervaardigd werd, is Charles X. Deze koning regeerde in van Frankrijk van 1824 tot 1830, de laatste koning uit de hoofdlijn van de Bourbons.
Het kastwerk van de klok is uitgevoerd met schildpadfineer en inlegwerk van ivoor. De emaille wijzerplaat heeft met Breguet wijzers in geblauwd staal. Het raderwerk is getekend door Brocot en heeft een bijzonder slagwerk. Hier later meer over. Het meest kenmerkende voor deze pendules is de thermometerschaal, met een verdeling in graden Fahrenheit en Réaumur. Deze is gegraveerd op een verzilverd plaatje met in het midden een kwikthermometer.

De Thermometer

Over Fahrenheit en Réaumur…

Links de temperatuurschaal van Fahrenheit (op de schaat staat Fahrenheit, zonder ‘h’), rechts de temperatuurschaal van Réaumur.

De schaal van Gabriel Fahrenheit (1686 – 1736) is gebaseerd op drie referentiepunten.
0” – Het nulpunt werd verkregen door de thermometer in een mengsel van ijs, water en ammoniumchloride te plaatsen.
32“: – Het tweede referentiepunt, 32 °F vond hij door de thermometer in zuiver water te plaatsen waarop ijsvorming plaats vond. Op de schaal staat ” Glace”.
96“: – Het derde referentiepunt, 96 °F, werd bepaald door de lichaamstemperatuur van een gezond persoon, gemeten in de mond of onder de oksel.
Fahrenheit baseerde zijn temperatuurschaal op eerder werk van Ole Christensen Rømer, die in 1701 de Rømer-schaal ontwikkelde.

René-Antoine Ferchaud de Réaumur (1683-1757) ontwikkelde de schaal de in 1731. De thermometer werd geijkt met het smeltpunt van water en de temperatuur waarbij door middel van distillatie zuivere ethanol uit de wijn ontsnapt: ” l’esprit du vin”. Dit smeltpunt van water is gesteld op 0 °Ré, en het kookpunt van water (bij normale atmosferische druk) op 80 °Ré. In Frankrijk sprak men vanwege de verdeling in 80 graden wel van een division octogesimale, een octogesimale verdeling.