Achille Brocot (1817-1878)
Achille Brocot was een Franse klokkenmaker en amateur-wiskundige. Hij is bekend om vele ontdekkingen en uurwerk innovaties, waaronder de verfijning van het
Brocot-echappement (soort slinger-aandrijving) van zijn vader Louis-Gabriel en de ontwikkeling van klokken met eeuwigdurende kalender mechanismen.
De compensatieslinger was een keerpunt in zijn carrière. Hij diende zijn eerste patent hiervoor in onder nummer 5275 op 23 maart 1847, om 3 uur en 5 minuten, bij het secretariaat-generaal van het departement van de Seine.
Het beginsel van zijn zogenaamde “balancier compensateurs simple” is eenvoudig:
De centrale stalen staaf “F” is verbonden met schroef “V” met de koperen middencirkel van de slingerlens.
Links en rechts van staaf “F” zijn twee staven zink (of messing) “C”, waarvan de lengtebeweging wordt geleid door een dwarsbalkje met de twee decoratieve bollen.
In de middencirkel zijn twee hefboompjes aangebracht waarop aan de ene kant de slingerlens drukt (middels de verbindingspennen “L”). Aan de andere kant drukken de zinken (of messing) staven “C”.
 |
 |
Wanneer de temperatuur stijgt, zal de centrale stalen staaf uitzetten en heeft de neiging om de lens te verlagen. De twee staven van zink verlengen ook (maar meer dan de stalen staaf), en drukken op de hefbomen en compenseren de verlaging door het kantelen van de twee hefbomen.
Effectieve compensatie, wanneer het in evenwicht is en in perfecte staat, een uitstekend resultaat oplevert.
Hij maakte ook aan andere variant die zeer zeldzaam is. De stalen staaf zit hierbij in een koperen buis. De werking is hetzelfde.
Het probleem is dat dit systeem alleen werkt als het in goede staat en het vraagt van de restaurateur / hersteller veel zorg en vaardigheid. Zo heeft de slingermoer “M” alleen een functie om de slinger af te stellen bij het vriespunt, vandaar de bijnaam “Le Régulateur à Glace.
De moer heeft anders niet meer dan een decoratieve waarde, maar wordt veelal verkeerd gebruikt om de snelheid van de slinger te regelen,
Ellicott
Niemand ontkent dat deze slinger een afgeleide is van de slinger van de Britse horlogemaker Ellicott, die dit systeem in 1745 uitvond.
Louis-Achille Brocot, een eerlijk man, claimt ook niet originele bedenker te zijn van dit systeem. In zijn geschrift vol met retorische kronkels (het vereist drie pagina’s om te slinger te beschrijven), is hij zeer duidelijk: wat de hier beschreven compensatie slinger kenmerkt, is een gewijzigde uitvoering die bruikbaar is voor kleinere handels uurwerken. Het is gebaseerd op hetzelfde principe van het gebruik van twee verschillende metalen: koper en zink, of staal en zink. De werking is wel sterk vereenvoudigd en de dubbele hefboom is noodzakelijk omdat het uitzettingsverschil tussen de metalen te klein is bij een korte slinger.
Ondanks de uitvoerige uiteenzetting, lijkt het er op dat het patent er alleen voor diende om zijn familie van klokkenmakers het alleenrecht te geven om compensatieslingers volgens dit systeem te maken en toe te passen voor kleine penduleklokken.
De slinger blijft een zeldzaamheid. Het mechanisme van de compensatie is fraai uitgevoerd en altijd zichtbaar zoals bij de pendule hiernaast.
Hoewel deze foto de omslag siert van een naslagwerk over de familie Brocot, is de slinger op deze foto helaas op zijn kop gemonteerd…