Wouman, Van De Vijver uit Temsche, Vlaanderen

Klokkenmakersgeslacht Wouman en Van De Vijver uit Temse

In mijn atelier herstel ik geregeld klokken die gemaakt zijn door Wouman uit Temsche (=Temse). De familie Wouman was oorspronkelijk afkomstig uit Elversele en vestigde zich te Temse aan de Schelde. Er zijn drie generaties waarvan bekend is dat ze klokken bouwden: Thomas Wouman (1797-1783), Franciscus Wouman (1741-1834) en Joannes Wouman (1792-1873). De juiste toeschrijving van klokken aan een van hen is moeilijk. Soms zijn de klokken gesigneerd: Wouman Temsch, Wouman Themsche, TW, TWT, Wauman of staat er een nummer bij de naam. Er is geen bekend verband tussen nummers en bouwjaar. De staande klokken met eenvoudige kasten zijn uitgevoerd in eik. Met grote waarschijnlijkheid werden de verschillende kasten voor uurwerken van Thomas Wouman gemaakt door de meubelmaker Egidius De Cauwer (Temse 1733- 1816).

Drie generaties Wouman

Thomas Wouman (1797-1783) was de stamvader van het uurwerkmakersgeslacht Wouman: hij werd geboren te Temse en woonde in de Veerstraat in het huis met de toepasselijke naam ‘Het Wijzerke. Hij deed het onderhoud van het torenuurwerk van de O.-L.-Vrouwekerk te Temse, een historisch uurwerk daterend van 1403. Hij trouwde te Temse met Catherine Wouters in 1724. Zij kregen een drieling, deze kinderen stierven echter allen bij de geboorte. Na de dood van zijn vrouw Catherine, hertrouwde Thomas in 1727 met Elisabeth Huyghens. Zij kregen 9 kinderen waarvan Franciscus (als enige) uurwerkmaker werd. Thomas Wouman stierf op 86-jarige leeftijd in 1783 te Temse .

Franciscus Wouman (1741 -1834), zijn zoon, zette het vak voort. Hij huwde in 1785 met Joanna Maria Josepha De Landtsheer en hij overleed in Temse op een respectabele van 92 jaar in 1843. Net als zijn vader deed hij het onderhoud van het torenuurwerk van de O.-L.-Vrouwekerk te Temse.

Joannes Thomas Wouman was de laatste klokkenmaker met de naam Wouman (1793-1873), zoon van Franciscus. Hij woonde in ‘Het Wijzerke’, het huis waar zijn grootvader Thomas Wouman eveneens gewoond had. Ook hij deed het onderhoud van het torenuurwerk van de O.-L.-Vrouwekerk vanaf 1846 te Temse. Hij overleed ongehuwd op 80-jarige leeftijd te Temse . Zijn zuster Joanna Wouman, getrouwd met de huisschilder Jan Van de Vijver, woonde bij hem in. Hun zoon, Karel Van de Vijver leerde het klokkenmakersvak van zijn oom Joannes en zette zo de klokkenmakerij voort.

Karel Van De Vijver (1826-1897), een neef van de ongehuwde Joannes Wouman huwde met Lucia Gordijn in 1853. Het onderhoud van het torenuurwerk van de O.-L.-Vrouwekerk te Temse werd ook door hem gedaan. Hij overleed op 71-jarige leeftijd te Temse.

Emile Van De Vijver (1855-1913) volgde zijn vader op en deed eveneens het onderhoud van het torenuurwerk van de O.-L.- Vrouwekerk te Temse. In 1911 stierf Emilia, zijn twaalfjarig dochtertje. Emile kwam dit verlies nooit te boven en stierf twee jaar later op 58- jarige leeftijd.

Enkele restauratievoorbeelden

1. Uurwerk van Wouman Temsche



De opwindkruk is gedateerd van deze Vlaamse staande klok, de cijfers zijn gegraveerd in een 18e eeuws lettertype. In 1764 was Thomas Wouman 67 jaar. De hoekornamenten zijn van verguld tin.


Tandwielen voor en na de restauratie

2. Uurwerk van Wouman Temsche


Raderwerk van Wouman gerestaureerd in 2002. De kwaliteit van de foto’s is niet zo goed, maar in 2002 was dit het beste wat er digitaal haalbaar was.