Antony Janszen Amsterdam

Speelwerk: 13 bellen / 12 melodieën

Mars V. Eugeen

Mars V.Ormond

Menuet V.Bels

Alle Mande

Menuet V.Locatell

D.Boer Op Klompe

Mars V.Saxcen

Menuet V.Peters

Mars V. Oranje

Menuet V. Hessen

Mars Ptol

Airia Polonoise

12 Melodieën

De naam van de melodie kan gekozen worden in de halve cirkel boven de maanfase.

De schijf voor de maanfasen

De tijd tussen twee nieuwe manen (de synodische maand) duurt ongeveer 29,530588 kalenderdagen (= 29 dagen, 12 uren, 44 minuten en 2,8 seconden). Bij klokken wordt dit afgerond op 29½ dag. Een nauwkeurigheid van ongeveer 1 op 1000. Na ca. 2,5 jaar staat de maan een dag verkeerd.

 Wijzerplaat zonder ornamenten.

Onderdelen van de wijzerplaat:

Het zijn geschilderde ornamenten met thema’s die passen bij de internationale handel en zeevaart van de Vereenigde Oost-Indische Compagnie (VOC). De haven van Amsterdam was een belangrijke thuishaven voor de schepen van de VOC. De klok is in deze tijd gebouwd.

Mercurius
De Romeinse god van de handel, reizen en winst. Herkenbare attributen zijn de met slangen omwonden staf (Caduceus) en een geldbuidel. Ook heeft hij vleugels op zijn hoofd, wat duidelijk maakt dat hij de boodschapper van de goden was.

Neptunus
Een figuur uit de Romeinse mythologie die oorspronkelijk de god van de golven was. Later werd hij de god van al het stromend water, meer bepaald van de zee. Hij wordt meestal afgebeeld als een halfnaakte bebaarde man met als attributen een drietand en een dolfijn.

Continenten: Voorstelling van de vier toen bekende continenten: Afrika en Amerika, Azië en Europa

Wijzers

Uurwijzer
Minuutwijzer
Speelwerk-keuzewijzer

 Cijferring

Met signatuur: Antony Janszen Amsterdam

Wijzerplaatringen

* Slaan        <>   Niet Slaan
* Seconden
* Datum
* Speelen   <>   Niet Speelen

De schijf voor de maanden van het jaar

De volledige schijf zoals die achter de wijzerplaat is. Iedere maand klikt de schijf 1/12 verder.
Slechts één maand is zichtbaar door een venster in de wijzerplaat.

Details en symboliek van de maanden:

January

Genoemd naar de Romeinse god Janus

• Louwmaand (looimaand,looien van huiden)
•  IJsmaand
• Wolfsmaand (wolven verlieten de bossen om elders voedsel te zoeken)
•  Hardmaand (verwijzing naar de kou)
•  Klaagmaand

 February

Genoemd naar de de Etruskische god Februus

•  Sprokkelmaand
•  Moddermaand
•  Slijkmaand
•  Schrikkelmaand
•  Kortemaand
•  Regenmaand
•  Koortsmaand
•  Snoeimaand

 Maart

Genoemd naar de Romeinse god Mars.

•  Lentemaand
•  Donarsmaand
•  Lentemaand
•  Dorremaand
•  Buienmaand

 April

Van het woord aperire (= openen in Latijn). De aarde opent zich voor de nieuwe opkomende planten.

• Grasmaand
• Eiermaand
• Oostermaand

May

Genoemd naar de Romeinse godin Maia.

•  Bloeimaand
•  Wonnemaand
•  Mariamaand
•  Bloemenmaand
• Vrouwenmaand

 Juni

Genoemd naar de Romeinse godin Juno.

• Zomermaand
• Wedemaand (van het woord ‘weide’)
• Braammaand
• Braakmaand
• Rozenmaand
• Drogemaand
• Wiedemaand

 July

Naar de Romeinse keizer Julius Caesar.

• Hooimaand
• Vennemaand
• Veenmaand
• Maaimaand
• Dondermaand
• Zomermaand

Augustus

Naar de Romeinse keizer Caesar Augustus.

• Oogstmaand
• Korenmaand
• Arenmaand
• Vruchtmaand

 September

De naam komt van het Latijnse woord Septembris wat de zevende betekent. September was de 7e maand van het jaar, omdat ten tijde van de Romeinen het jaar op 1 maart begon.

• Herfstmaand
• Gerstmaand
• Bacchusmaand(wijngaarden,druivenoogst)
• Herfstmaand
• Fruitmaand
• Evenemaand

October

De naam komt van het Latijnse woord October wat de ‘achtste maand’ betekent. October was de 8e maand van het jaar, omdat ten tijde van de Romeinen het jaar op 1 maart begon.

• Wijnmaand
• Zaaimaand
• Herselmaand, Aarselmaand (aarzelen)
• Ruselmaand, Rozelmaand, Reuzelmaand(van ‘reuzel’, het slachten begon)
• Eikelmaand

 November

De naam komt van het Latijnse woord November wat de ‘negende maand’ betekent. November was de 9e maand van het jaar, omdat ten tijde van de Romeinen het jaar op 1 maart begon.

• Slachtmaand
• Smeermaand (varkensvet)
• Bloedmaand (varkensbloed)
• Offermaand
• Jachtmaand
• Nevelmaand
• Loefmaand (het weer kan loef (=dol) zijn)

December

De naam komt van het Latijnse woord December wat de ’tiende maand’ betekent.. December was de 10e maand van het jaar, omdat ten tijde van de Romeinen het jaar op 1 maart begon.

• Wintermaand
• Midwintermaand
• Donkermaand
• Feestmaand
• Kerstmaand
• Kerstmismaand
• Joelmaand

 De schijf voor de dagen van de week

Rechts: de volledige dag-schijf zoals die achter de wijzerplaat is. Ieder dag klikt de schijf 1/7de verder. Slechts één dag is zichtbaar door een venster in de wijzerplaat.

Details en symboliek van de dagen

De Romeinen hadden de gewoonte de zeven dagen van de week naar de voornaamste hemellichamen te noemen. De hun bekende planeten (afgezien van Aarde) droegen namen van Romeinse goden.

Sondag:

Zondag is genoemd naar de dag die in de voor-Christelijke tijd aan de zon en naar de Godin Sól of Sunna was gewijd. De Romeinen noemden de dag naar de god Helios. Helios wordt altijd afgebeeld in een licht gewaad met een stralenkrans om zijn hoofd.

Maandag

Luna is de Romeinse godin van de maan. Ze is identiek aan de Griekse Selene. Net als Selene vaak wordt vereenzelvigd met de Griekse Artemis, wordt Luna vereenzelvigd aan de Romeinse Diana, de godin van de jacht. Ze is meestal afgebeeld met een jachthond en pijl en boog. Op haar hoofd een halve maan.

Dingsdag

Dinsdag heette eerst Martis dies, wat later in het Frans in mardi veranderde en in het Italiaans in Martedi. De Martis dies was de dag genoemd naar de planeet Mars die op zijn beurt was genoemd naar de oorlogsgod Mars. Herkenbaar aan: een helm, schild en een zwaard.

Woensdag

Woensdag is vernoemd naar de Romeinse god Mercurius (Mercredi). Hij wordt gelijk gesteld met de Griekse god Hermes en de Germaanse god Wodan (Woensdag). Hermes is de god van de handel en winst. Hij houdt altijd een geldzak en de Caduceus vast, een staf die een koerier of onderhandelaar ongehinderde doorgang moest verlenen. De Caduceus, omwonden door twee slangen, kon mensen laten inslapen. Mercurius is ook de bode van de goden, te zien aan de vleugeltjes op zijn hoofd.

Donderdag

Donderdag is vernoemd naar de Romeinse god Jupiter (Jeudi), de germaanse god Donar (donderdag) of de griekse god Zeus. Ze zijn oppergoden, te zien aan hun kroon en zijn herkenbaar aan hun bliksemschichten en adelaar. De adelaar (oorspronkelijk symbool van de bliksem) was zijn heilige vogel, de eik zijn heilige boom, zijn schild was de aegis. Door bliksems, donderslagen, regenboog en de vlucht van vogels werden voortekenen gegeven aan de mens.

Vrydag

Vrijdag is genoemd naar de Romeinse Venus, godin van de liefde, beschermster van tuinen en wijngaarden, later vereenzelvigd met de Griekse Aphrodite. Zij werd in de Romeinse cultuur vaak afgebeeld als een vrouw met een rond voorwerp in haar hand, bijv. een appel of een spiegel, soms met Cupido of Victoria op haar hand, maar ook wel met een roer of een dolfijn.

Saturdag

Saturnus is een figuur uit de Romeinse mythologie, de oude Italische god van de landbouw en het uitgezaaide graan. Hij wordt ook wel als een onderwereldgodheid beschouwd. Zaterdag is net als de planeet naar hem vernoemd. Saturnus wordt ook geassocieerd met de Griekse god Kronos. Kronos was getrouwd met zijn zus Rhea. Hij was de god van de tijd. Hij eet zijn kinderen stuk voor stuk op na een voorspelling, maar zijn moeder weet een kind te redden, genaamd Zeus. Hij doodt later zijn vader. Saturnus heeft meestal een baard en een kind op de arm, een sikkel of zeis in de hand. De voeten van het kind zijn soms samengebonden met een wollen draad.

 Restauratie van het raderwerk

 Voorkant van het raderwerk.

Hier is het mechanisme dat het aantal slagen op de uren en halve uren bepaalt.

 Achterkant van het raderwerk.

Het muziekwerk is er al afgenomen.

 Enkele onderdelen.

Slijtage in een katrol

Uitleg: (zie tekening) Het gat (wit) is veel te groot geworden ten opzichte van de as (grijs). Daardoor is de draagoppervlakte te klein geworden (pijl hieronder links). Gevolg: Door te grote druk wordt de olie weggedrukt. Wrijving en slijtage nemen toe.

Bij herstelling komt er een bus in het ’te grote’ gat (geel). Het draagoppervlak is dan weer groter (pijl rechts). Gevolg: Gelijkmatigere aandrijving en minder slijtage.

 De speelrol met de belhamers.

De uitlijning van de belhamertjes en herstelling van het aandrijfpunt door het inzetten van stalen plaatjes. Het uitlijnen is bijzonder belangrijk om de melodie goed te laten klinken. Hierdoor komt de kadans terug, zoals de maker die oorspronkelijk heeft ingesteld.

Vervangen van de as van de belhamertjes.
Alle hamertjes zijn genummerd en moeten op hun unieke plaats terug.

13 bellen, van hoog naar laag, wachten op montage

Na alle herstellingen en reiniging, volgt de montage van het geheel