Het Planetarium van de Antwerpse Zoo

Herstelling Zeiss projector Zoo Planetarium Antwerpen 
2010

Het heelal schittert weer in al zijn pracht…
De maan is terug.

Al sedert de beginjaren ‘70 heeft de Zoo te Antwerpen een planetarium met een projector van het Carl Zeiss, een fabrikant van optische systemen.
In 2011, na bijna 40 jaar dienst begaf de Zeiss projector het. Tot grote teleurstelling van de vele bezoekers die 2 maal per week konden genieten van een sterrenhemel, die boven “Het Stad” al lang niet meer te zien was.

Het Zeiss Planetarium in de Zoo is een charmant en prachtig educatief instrument dat de hemel projecteert in al zijn schoonheid. Meer dan drieduizend sterren, de Melkweg, de maan en zelfs de planeten werden geprojecteerd op de enorme koepel.

Het is een oud toestel dat nog oerdegelijk gemaakt werd. De uitermate grote precisie en perfecte optiek -de lenzen- zijn kenmerkend voor de Oost-Duitse fabrikant Zeiss. Het contrast en de scherpte zijn volgens kenners niet te evenaren met eender welk modern digitaal planetarium. De Zoo van Antwerpen bezit dus echt een pareltje. De fabrikant van deze Zeiss lenzen is echter onder druk van de concurrentie overgeschakeld naar de digitale wereld en geeft geen ondersteuning meer en onderdelen zijn niet meer leverbaar.

Planetarium
Planetarium van de Antwerpse Zoo (nu Urania)

Er werd de gezocht naar iemand die hier een oplossing voor zou kunnen vinden.

In het atelier van de KlokkenDokter Bernard Meier zijn dergelijke vraagstukken een ware uitdaging die niet uit de weg gegaan worden.

Immers naast specialist in de fijn-mechanica is de klokkendokter een gepassioneerd amateur sterrenkundige. Er wordt door Bernard Meier net zolang gepuzzeld tot er een oplossing voor een schier onoplosbaar probleem gevonden wordt.

De KlokkenDokter heeft zich over dit mechanisme gebogen. Het probleem was een minuscuul radarwerkje, zo klein als bij een polshorloge. Het laat de maanfasen zien zoals halve maan, volle maan enz. Dit ingenieus systeem heeft tussen al het tandwielgeweld van sterren en planeten lelijk klem gezeten. In eerste instantie was deze maanprojector een een puzzel van allemaal losse onderdeeltjes.

De uitvoering van dit werk is een hele uitdaging, er bestaat immers geen technische handleiding voor. Er is kennis nodig van sterrenkunde, fijne mechanica, elektronica en fysica. Bernard Meier kon de definitieve herstelling van dit onderdeel uitvoeren met de dezelfde precisie als waardoor de rest van dit Zeis toestel gekenmerkt wordt.

Het heelal schittert weer. Een origineel projector lampje was door Zeiss niet meer leverbaar. De KlokkenDokter kon na een kleine ombouw een  miniatuur powerLED lampje monteren, Die gaat weer duizenden presentaties mee! 

Maanspiegel (beschadigd)
Maanspiegel (hersteld)
Mechanisme maanfase Zeis Planetaium
Maanprojector Zeiss Planetarium
LED brander Zeiss Planetarium

 

Begin 2014 besloot de Koninklijke Maatschappij voor Dierkunde (KMDA) naar aanleiding van grote aanpassingswerken in de Zoo om de planetariumwerking stop te zetten en het gebouw aan de Melkerij een nieuwe bestemming te geven. De Zeiss projector en al zijn historiek dreigde gestockeerd te worden en in vergetelheid te raken, maar eind  2014 werd besloten dat Volksterrenwacht Urania te Hove het toestel zal beheren. Het werd in 2014 verplaatst naar Hove krijgt het Zoo Planetarium van Antwerpen een tweede leven.

   


Planeetprojectors Zeiss Planetarium

Zie ook  =>  KlokkenDokter: De tijd staat niet stil